L4 z powodu niedoboru witaminy D – kiedy lekarz może wystawić zwolnienie?
Oficjalny status niedoboru witaminy D jako jednostki chorobowej
Choć najczęściej kojarzymy zwolnienie lekarskie z przeziębieniem, grypą czy urazami fizycznymi, powody do korzystania z L4 mogą być znacznie bardziej zróżnicowane. Jednym z mniej oczywistych jest niedobór witaminy D, który jest uwzględniony w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób pod kodem E55.
W Polsce, mimo że niedobór tej „witaminy słońca” często przebiega łagodnie, potwierdzono, że w szczególnych przypadkach pacjenci mogą otrzymać zwolnienie lekarskie właśnie z tego powodu. Nie oznacza to jednak, że obniżony poziom witaminy D automatycznie skutkuje L4 – lekarze oceniają go indywidualnie, biorąc pod uwagę nasilenie dolegliwości.
Znaczenie witaminy D dla zdrowia – więcej niż odporność
Witamina D wpływa nie tylko na funkcjonowanie układu kostnego, mięśniowego i odpornościowego. Jej deficyt może wywołać poważne dolegliwości, utrudniające codzienne funkcjonowanie. W 2023 roku ponad 350 osób w Polsce uzyskało L4 z powodu niedoboru witaminy D, a ich absencja łącznie trwała tysiące dni, co pokazuje, że problem ten jest realny i uznawany przez medyków.
„W mojej praktyce medycznej nie przypominam sobie, bym kiedykolwiek wystawiła zwolnienie na jednostkę chorobową E55. Częściej diagnozuję R53 – zmęczenie i złe samopoczucie, które mają różne przyczyny” – mówi internistka lek. Katarzyna Bukol-Krawczyk.
Objawy, które mogą uniemożliwić pracę
Przy lekkim niedoborze witaminy D zwolnienie lekarskie jest praktycznie wykluczone, ponieważ sama nieprawidłowość w badaniach nie stanowi bezpośredniego powodu do L4. Dopiero gdy objawy stają się na tyle uciążliwe, że przeszkadzają w wykonywaniu pracy, lekarz rozważa wystawienie zwolnienia.
Typowe symptomy upośledzające zdolność do pracy to między innymi:
- przewlekłe zmęczenie i brak energii,
- bóle mięśni oraz kości,
- obniżony nastrój i depresja,
- problemy z koncentracją oraz pamięcią,
- osłabienie mięśni i trudności z poruszaniem się,
- zwiększona podatność na infekcje.
W skrajnych i rzadszych przypadkach dochodzi do osteomalacji (rozmiękania kości), objawiającej się silnym bólem i problemami z chodzeniem, a także ryzykiem złamań i deformacji kości. Taka sytuacja zdecydowanie wymaga L4.
Jak otrzymać zwolnienie na niedobór witaminy D?
Wystawienie zwolnienia chorobowego z powodu niedoboru witaminy D nie jest kwestią samych wyników badań, lecz kompleksowej oceny stanu zdrowia przez lekarza. Warunki konieczne do uzyskania L4 obejmują:
- potwierdzenie znaczącego obniżenia poziomu witaminy D w badaniach krwi,
- obecność poważnych objawów klinicznych wpływających na zdolność do pracy,
- konsultację oraz decyzję lekarza rodzinnego lub specjalisty.
„Trudno jest wykazać, że niedobór witaminy D całkowicie uniemożliwia pracę, lecz biorąc pod uwagę 27 milionów wystawionych L4 w 2023 roku, wiadomo, że przyczyny tych zwolnień bywają różne” – zauważa ekspert rynku pracy Mikołaj Zając.
Z tego względu lekarze podchodzą do tematu ostrożnie, a pacjent musi wykazać, że dolegliwości bardzo utrudniają wykonywanie obowiązków zawodowych.
Dane statystyczne i fakty
ZUS odnotował, że w 2023 roku 354 osoby uzyskały zwolnienie lekarskie z powodu niedoboru witaminy D, co przekłada się na 2593 dni absencji. W trzecim kwartale 2024 roku było to już 74 osoby i 474 dni nieobecności. Choć stanowią one mały procent wszystkich L4, potwierdza to kliniczne uznanie niedoboru witaminy D jako poważnego problemu zdrowotnego mogącego wpływać na zdolność do pracy.