Rak dwunastnicy – podstępny przeciwnik
Nowotwór dwunastnicy jest jednym z rzadszych nowotworów, który cechuje się cichym przebiegiem i niespecyficznymi objawami. Tomasz Jakubiak, uznany kucharz i osobowość medialna, zmagał się z tą chorobą – niestety, zmarł 30 kwietnia. Jego przypadek przypomina, jak ważne jest szybkie rozpoznanie, gdyż im wcześniej wykryty rak, tym większa szansa na skuteczne leczenie.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Na rozwój raka dwunastnicy mogą wpływać zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Szczególnie narażone są osoby powyżej 60. roku życia, a także pacjenci z rodzinną historią raka jelita grubego, jak miało to miejsce u Jakubiaka. Choroby takie jak celiakia, zespół Gardnera, choroba Leśniowskiego-Crohna, zespół Peutz-Jeghersa czy zespół Lyncha również zwiększają ryzyko zachorowania.
Styl życia także odgrywa istotną rolę – dieta uboga w błonnik i bogata w tłuszcze, palenie papierosów i nadmierne spożywanie alkoholu sprzyjają rozwojowi nowotworu.
Statystyki pokazują, że przy rozpoznaniu w zaawansowanym stadium, średnie przeżycie 5-letnie wynosi około 30%. Wczesne wykrycie podnosi szanse na przeżycie do około 50%.
Objawy raka dwunastnicy, które warto znać
1. Utrata masy ciała
Niewyjaśniona utrata wagi może być efektem zaburzeń trawienia i wchłaniania, jak również ogólnego wyniszczenia organizmu przez nowotwór. Każda nieuzasadniona utrata wagi powinna skłonić do konsultacji lekarskiej.
2. Problemy żołądkowe
Rak może przyczyniać się do niedrożności dwunastnicy, co skutkuje trudnościami w przełykaniu pokarmów. W efekcie pojawiają się uczucie pełności, brak apetytu, nudności, a czasem także wymioty.
3. Bolesność w obrębie brzucha
Ból umiejscowiony jest zwykle w nadbrzuszu. Może mieć charakter tępy, uporczywy i nasilać się po posiłkach, często promieniując do pleców. Niestety, ten symptom pojawia się najczęściej w późnym stadium choroby.
4. Zażółcenie skóry i oczu
Żółtaczka, widoczna jako zmiana barwy skóry i białek oczu na żółtą, może świadczyć o utrudnionym odpływie żółci z powodu naciekania nowotworu.
5. Krwawe wymioty
Wymioty z krwią wskazują na krwawienie z górnej części przewodu pokarmowego, często będące efektem naciekania naczyń przez guz. Jednak podobny objaw mogą mieć także inne choroby, takie jak wrzody żołądka.
6. Smoliste stolce
Obecność krwi strawionej w przewodzie pokarmowym objawia się smolistym, czarnym stolcem. Regularne pojawianie się tego symptomu wymaga pilnej konsultacji lekarskiej.
7. Wyczuwalne zgrubienie w nadbrzuszu
W zaawansowanych przypadkach lekarz może wyczuć guz podczas badania palpacyjnego. Ten objaw jest jednak rzadki, gdyż wcześniej pojawiają się inne charakterystyczne symptomy, które skłaniają pacjentów do wizyty u specjalisty.
8. Niedobory pokarmowe
Utrudnione wchłanianie składników odżywczych i spadek apetytu mogą prowadzić do anemii (niedoboru żelaza) oraz niedoborów witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, takich jak A, D, E i K.
Diagnostyka i leczenie raka dwunastnicy
Wykrycie raka dwunastnicy we wczesnym stadium stanowi wyzwanie ze względu na niespecyficzny charakter objawów. Kluczowym badaniem pozostaje endoskopia – umożliwia bezpośrednią ocenę błony śluzowej i pobranie wycinków do badania histopatologicznego.
W niektórych przypadkach wykonywane są także badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa. Leczeniem podstawowym jest wycięcie guza. Gdy nowotwór jest zaawansowany i nie da się go całkowicie usunąć, wdraża się terapię paliatywną.
Rola chemioterapii i radioterapii nie jest jednoznacznie określona, ale bywają stosowane przed operacją w celu redukcji guza lub po niej, aby wyeliminować pozostałości choroby.
Najważniejsze znaczenie ma etap rozpoznania – dlatego warto regularnie wykonywać badania kontrolne, a nie ignorować pierwsze niepokojące objawy.
„Zdiagnozowany z rakiem dwunastnicy Tomasz Jakubiak podkreślał, jak ważna jest szybka reakcja – niestety, choroba ta jest bardzo podstępna.”